Antalya
Antalya (formerly known as Adalia; from Pamphylian Greek: Αττάλεια Attália) is a city on the Mediterranean coast of southwestern Turkey. It is the capital city of Antalya Province. The population of the city is 603,190 (2000 census) but reaches up to two million in summers at the height of tourism season.
Situated on a cliff over the Mediterranean, Antalya is surrounded by mountains. Developments in tourism, starting in the 1970s, have transformed the city into an international resort. With its airport and central location, Antalya is "the capital of Turkish tourism", a gateway for the Turkish Riviera and many historical sites. Furthermore, with its palm-lined boulevards, its prize-winning marina, the unspoilt historical neighbourhood of Kaleiçi, and the modern developments along the coast, the city of Antalya is a major attraction in its own right. Antalya and its surroundings are a very important part of Turkish tourism.
Antalya city corresponds to the lands of ancient Pamphylia to the east and Lycia to the west. Antalya has plenty of accommodation, a very hot climate and many places to visit both in and around the city, including traces of Lycian,Pamphylian, Hellenistic, Roman, Byzantine, Seljuk and Ottoman architecture and cultures.
Atatürk claimed without doubt Antalya is the most beautiful place in the world.
Etymology
src="http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js">
In the 1st century BC, the Pergamum king Attalos II ordered his men to find "heaven on earth". After a long search all over the world, they discovered this land and said "This must be 'Heaven' " and King Attalos founded the city giving it the name "Attaleia" (Greek: Αττάλεια) which later became Adalia and then Antalya.
In 150 BC Attalos II, king of Pergamon, founded the city of Attalia (present day Antalya) to base his powerful naval fleet. Later Antalya became part of the Roman Republic in 133 BC when King Attalos III of Pergamum willed his kingdom to Rome at his death and the city grew and prospered in the Ancient Roman period. Christianity started to spread in the region after 2nd century. Antalya was visited by Paul of Tarsus, as recorded in the Acts of the Apostles (Acts 14:25-26), (wherein Antalya is referred to as Attalia). St. Paul and St. Barnabas went to Antalya and sailed from there to Antioch after preaching in Pisidia and Pamphylia. The city later became a naval base for the Christian Crusades against the Muslims in the Levant and in Cyprus.
It was a major city in the Byzantine Empire. At the time of the ascension of John II Comnenus (1118) it was an isolated outpost against the Turks, accesible only by sea.[3]. The following year, with the aid of his commander-in-chief John Axuch, John II drove the Turks from the land routes to Antalya and recconected the city with the rest of the empire.
The city, along with the whole region, was conquered by the Seljuk Turks in the early 13th century. The Arabic traveler Ibn Battuta who came to the city in between 1335-1340 noted:
“ From Alaya I went to Antaliya [Adalia], a most beautiful city. It covers an immense area, and though of vast bulk is one of the most attractive towns to be seen anywhere, besides being exceedingly populous and well laid out. Each section of the inhabitants lives in a separate quarter. The Christian merchants live in a quarter of the town known as the Mina [the Port], and are surrounded by a wall, the gates of which are shut upon them from without at night and during the Friday service. The Greeks, who were its former inhabitants, live by themselves in another quarter, the Jews in another, and the king and his court and Mamluks in another, each of these quarters being walled off likewise. The rest of the Muslims live in the main city. Round the whole town and all the quarters mentioned there is another great wall. The town contains orchards and produces fine fruits, including an admirable kind of apricot, called by them Qamar ad-Din, which has a sweet almond in its kernel. This fruit is dried and exported to Egypt, where it is regarded as a great luxury”
By the second half of the 17th century Evliya Çelebi recorded a city of narrow streets containing 3,000 houses in twenty Turkish neighbourhoods and four Greek. The town had grown beyond the city walls and the port could hold up to 200 boats.
In the 18th century, in common with most of Anatolia, its actual lord was a Dere Bey. The family of Tekke Oglu, domiciled near Perge, though reduced to submission in 1812 by Mahmud II, continued to be a rival power to the Ottoman governor till within the present generation, surviving by many years the fall of the other great Beys of Anatolia. The records of the Levant (Turkey) Company, which maintained an agency here till 1825, contain information as to the local Dere Beys.
In the 19th century the population of Antalya increased as Turks from the Caucasus and the Balkans moved into Anatolia. By 1911 it was a city of about 25,000 people, including many Christians and Jews, still living in separate quarters, round the walled mina or port. The port was served by coasting steamers of the local companies only. Antalya (then Adalia) was an extremely picturesque, but ill-built and backward place. The chief thing to see was the city wall, outside which runs a good and clean promenade and which survives to this day. The government offices and the houses of the better class were all outside the walls. EB1911
The city was briefly occupied by the Italians from the end of the First World War until the founding of the Turkish Republic in 1923.
Geography
The city of Antalya is situated by the Gulf of Antalya on the Mediterranean coast. The Taurus mountain range of southern Anatolia runs parallel to the Mediterranean in an east-west direction, resulting in the formation of narrow coastal plains, which are surrounded by mountains on three sides and open south to the Mediterranean sea. On some parts of the coast, the mountains plunge sharply into the sea, forming small natural bays and peninsulas. Antalya is situated on a plain which consists of two flat areas formed of falez rock at a height of 35 m, where the mountains recede from the shore. On the first rocky plain on the coast is the town centre and on the plain behind it, named Kepezüstü, small settlement units have been established.
Climate
Since the area is closed to the cold northerly winds, it is characterized by the typical Mediterranean climate with hot, dry summers and moderately warm and rainy winters. Around 300 days of the year are sunny, the sea temperature never goes below 15°C and in summer is around 29°C. The temperature climbs up to 45°C in July and August. The sea breeze and the northeasterly winds blowing from inland relieve the area under this temperature.
| Jan | Feb | Mar | Apr | May | Jun | July | Aug | Sep | Oct | Nov | Dec | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ø air temperature °C | 10.6 | 11.1 | 12.8 | 16.1 | 20.6 | 24.7 | 28.3 | 27.8 | 25.0 | 20.9 | 16.4 | 12.2 |
| max. air temperature °C | 15.0 | 15.6 | 17.8 | 21.1 | 25.6 | 30.0 | 33.9 | 33.3 | 30.6 | 26.7 | 21.7 | 16.7 |
| max. recorded air temperature °C | 22.0 | 23.4.6 | 28.2 | 33.2 | 37.6 | 41.0 | 45.0 | 43.3 | 41.2 | 37.7 | 33.0 | 25.4 |
| min. air temperature °C | 6.1 | 6.7 | 7.8 | 11.1 | 15.6 | 19.4 | 22.8 | 22.2 | 19.4 | 15.0 | 11.1 | 7.8 |
| min. recorded air temperature °C | -2.0 | -4.0 | -1.6 | 1.4 | 6.7 | 11.1 | 14.8 | 15.3 | 10.6 | 4.9 | 0.8 | -1.9 |
| Ø hours of sunshine | 149 | 185 | 223 | 255 | 326 | 366 | 397 | 375 | 321 | 267 | 198 | 158 |
| Ø water temperature | 17 | 17 | 17 | 18 | 21 | 24 | 27 | 28 | 27 | 25 | 22 | 19 |
Antalya today
The city as a whole has grown huge now with high apartment blocks and the infrastructure such as roads and drains are struggling to catch up, but there are still areas that are very attractive indeed: Kaleiçi, with its narrow cobbled streets of historic Turkish and Greek houses is the old center of Antalya, now mainly hotels, gift shops, and many, many bars. The big new hotels such as the Sheraton are along the coast above the Konyaalti and Lara beaches, and indeed spread along the coast in both directions far beyond the city of Antalya itself.
In summer the town is heaving with tourists both from Turkey itself and sun-seeking foreigners, many from Britain and Germany and for the last few years a large number from Russia as well. On summer evenings it is too hot and humid to sleep and Antalya hums with the sound of people buzzing around on scooters or cracking open seeds and nuts with their teeth as they parade the streets with their friends and families. In winter the town is cool and quiet.
Antalya has now acquired a rich middle-class and the associated developments such as private colleges, and luxury cars. The tree-lined avenue along the cliff-top to Konyaaltı is one of Antalya's best-known locations, lined with luxury apartments and posh shops; the other major shopping street is Işıklar Caddesi.
Antalya is not all wealth and glamour of course and there are large neighbourhoods of working families struggling to survive in this hot climate, where employment is seasonal. There is a military base in the city.
Transportation
Main transportation to the city is by air and land. Sea connection lines are newly developing and the city has no railroad. Due to Antalya's continuing development trend, the airport capacity is increased with the newly opened terminal and land and sea transportation is being developed.
* Air: Antalya Airport has both domestic and international terminals and connects the city to many countries of the world. There is a shuttle bus between the airport and the city center.
* Road: Buses to almost every city in Turkey depart from Antalya Bus Station(Otogar).
* Sea: The city has a main port.
Local transportation
* Bus: The bus system covers almost all the parts of the city.
* Dolmuş: White minibuses that travel a certain route.
* Taxis: Taxis are numerous and are recognizable by their yellow color and lighted "taksi" signs on top. Each taxi is metered and there are two different rates. After midnight (24:00) till morning (06:00) it will cost 50% more than the daytime fare.
* Tram system: From Antalya Museum, Antalya Beach Park (at Konyaalti Beach), and the Sheraton Voyager and Falez hotels, along the main boulevard to the city center at Kalekapisi, Hadrian's Gate, Karaalioglu Park, and ending at the deluxe Talya Oteli. It is planned to end near Lara Plaj (Beach) to the east in the future. Trams depart on the hour and half-hour from the termini (east and west), and reach Kalekapisi between 10 and 15 minutes later. The one-way fare is under $1.
Tourist attractions
There are many antique cities in and around Antalya. Aspendos, Perga and Termessos are some of the closest ones to the city centre. Other than these historic places, Antalya is also famous with its beaches like Konyaaltı, Lara and Karpuzkaldıran. Antalya also has a reputation as a city of waterfalls. Düden, Manavgat and Kurşunlu waterfalls are major attractions for both local and foreign tourists. For winter sports, Beydağları and Saklikent are both natural beauties of the city.
There are a large amount of mosques, churches, madrasahs, masjids, hans and hamams in the city. Kaleiçi, the harbor which the city walls enclose is the oldest part of the city. In Kaleiçi, Yivli Minare, Kesik Minare and historic houses are to be found. In Kaleiçi, one can see the best examples of traditional Turkish architecture which are striking for their harmony with the nature. All these places are at a walk distance.
* Kaleici: the historical center of the city; now restored as the touristic centre of the city with its hotels, bars, clubs, restaurants, and shopping. Kaleici retains much of its historical character and the restoration won the Golden Apple Prize, the Oscar of tourism.
* Ancient monuments include the City Walls, Hıdırlık Tower, Hadrian's Gate and the Clock Tower.
* Antalya Museum: Prize winning archaeology museum.
* Kaleiçi Museum: Newly opened by the Mediterranean Civilizations Research Center (Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi) see also their annual journal.
* Hadrian's Gate: constructed in 2nd century BC by the Romans in honour of the Emperor Hadrian.
* Kesik Minare (Broken Minaret): Once a Byzantine Panaglia church, later converted into a mosque.
* Yivli Minare (Fluted Minaret): It was built by the Seljuks. Decorated with dark blue and turquoise tiles, the minaret eventually became the symbol of the city.
* Karatay Medresesi, Ahi Yusuf Mescidi, Iskele Mosque, Murat Paşa Mosque, Tekeli Mehmet Paşa Mosque, Balibey Mosque, Musellim Mosque, Seyh Sinan Efendi Mosque and Osman Efendi Mosque are other important Islamic buildings in the city.
* "Han"s are Seljuk or Ottoman inns which have architectural significance. Examples in Antalya include Evdir Han, Kırkoz Han, Alara Han and Castle and Sarapsu (Serapsu) Han.
Haritada Konumu 
Sites of natural beauty
* Karpuzkaldıran
* Duden Falls
* Kurşunlu Waterfall
* Tünek Tepe
* Karaalioglu Park
* Saklıkent Ski Resort
Historic sites around the city
See Antalya Province for information on historic sites and places of natural beauty elsewhere in the province. Those near the city include
* Aspendos: A Pamphylian city, 50 km from Antalya city on the Antalya-Alanya highway.
* Termessos: A Pisidian city situated high on a mountain with remnants of an agora, theatre and an odion. It has a reputation of being the most magnificent necropolis on the Mediterranean, 35 km northwest of Antalya.
* Ariassos: 48 km. along the Antalya-Burdur highway and before arriving at the village of Dag turn left and Ariassos is 1 km. further on. A city of antiquity, Ariassos was built in a valley and could survey its surroundings. The gate, the baths, the rock tombs and the mausoleum are almost intact.
* Perge: 18 km northeast of Antalya. The ruins are spread on two hills, the theatre on one and the acropolis on the other. According to the legend the city was built by three heroes from Troy.
Education
Antalya is one of the leading cities in Turkey in terms of educational institutions. There are a total of 1387 schools, giving education in basic and middle levels. There are a total of 12.000 teachers serving 275.000 students. Antalya has had the highest amount of people winning the university exams since 2004. The literacy level in Antalya province is over %95. Antalya is also the home of Akdeniz Üniversitesi (Mediterranean University).
Antalya has many shopping centers with world famous brands (see Shopping malls in Turkey#Antalya). For tourists, some of the best shopping for gold, carpets and leather may be found in the Kaleici district (also known as the old city ) near the city walls. Also Cumhuriyet, Güllük, Atatürk and Işıklar are the main shopping avenues. There are also colourful daily open air vegetable and fruit markets.
Antalya pulses after dark with what is undeniably the Turkish south coast’s liveliest and craziest nightlife, centred on a wide variety of clubs and bars. Most bars double as discos, and most of the hotels offer floor shows, usually with belly-dancing, that are open to non-guests. The biggest spots for all night dancing are Club Ally, Club Arma (old Club 29) and Club Ceila but those who just want a quiet, cool drink gravitate to the waterfront bars in Kaleiçi or elsewhere to catch a sea breeze and have a beer or raki in the open air.
Konyaalti Beach Park and Lara Beach
The Beach Park is close to the city centre and is lined with clubs and bars. The daytime beach clubs turn into night clubs at sunset.
Transportation
CuisineAntalya’s most famous include Piyaz, made with tahini (crushed sesame seeds), garlic, walnuts and boiled dried beans, spicy hibeş with mixed cumin and tahini, şiş köfte, tandır kebap, domates civesi, şakşuka and various cold Mediterranean dishes with olive oil. One local speciality is tirmis, boiled seeds of the lupin, eaten as a snack.
Festivals and events
* A number of sports championships including motor rallies.
* Antalya Golden Orange Film Festival: Turkey's largest film festival, last week of September
* Antalya Festival: September
* Mediterranean International Music Festival: October, 6 days
* Antalya Honey Festival: Gündogmus, August
* Antalya International Folk Music and Dance Festival Competition: Last week of August
* Aspendos International Opera and Ballet Festival: June and July
* Antalya Piano Festival: October
* Antalya Painting Festival: September
* Beachpark Rock Festival: October
* Kas-Demre Festival: December
* Mediterranean Golden Orange Wrestling: Kumluca, May
Sister cities
* Austin, Teksas, ABD
* Bat-Yam, İsrail
* Çeboksarı, Çuvaşistan, Rusya Federasyonu
* Gazimağusa, KKTC
* Kazan, Tataristan, Rusya Federasyonu
* Nürnberg, Almanya
* Rostov-Na-Donu, Rusya Federasyonu
* Talkdıkorgan, Kazakistan
Antalya
Antalya, Türkiye'nin güney ucunda, büyük bir bölümü falez ya da yalıyarı olarak adlandırılan traverten bir kaya parçasının üzerine kurulmuş bir şehirdir. Antalya şehri, Antalya ilinin merkezidir.
İçinde bulunduğu bölge, sahip olduğu arkeolojik ve doğal güzellikler sayesinde "Türk Rivierası" adını almıştır. Deniz, güneş, tarih ve doğanın bir uyum içinde bütünleştiği Antalya, Akdeniz'in en temiz kıyılarından birine sahiptir. Antalya'nın yüzölçümü 20.815 km²'dir. Nüfusu 1990 sayımına göre 1.132.211'dir.
Antalya, Anadolu'nun en bereketli coğrafyalarından birinde, antik Pamfilya, Pisidya ve Likya bölgelerinin kesiştiği bir noktada yer alır. Bereketli coğrafyalara ve birçok kültüre ev sahipliği yapan Kent, tarih boyunca içinde hep değişik kültürleri, değişik sanatları ve değişik mitolojileri yaşatmıştır.
Antalya, Türkiye’nin önemli turizm merkezlerinden biridir. Turizm, il ve kent merkezi ekonomisini belirler. Antalya aynı zamanda, Türkiye'nin büyük ölçekli göç alan illerinden biridir. Toros'ların güneylerinden kaynaklanan çok sayıda irili ufaklı akarsu, geçtikleri yerlerde ve denize dökülürken şelaleler oluşturur.
Palmiyelerle sıralanmış bulvarları, uluslararası ödül sahibi marinası, geleneksel mimarisi ile Kaleiçi ve modern mekanları ile Türkiye'nin en önemli Turizm Merkezlerinden biri olan Antalya, Aspendos Opera ve Bale Festivali, Uluslararası Plaj Voleybolu, Triathlon, Golf Müsabakaları, Okçuluk, Tenis, Kayak yarışmaları vb. etkinliklere, 1995 yılında açılan Antalya Kültür Merkezi ile de plastik sanatlar, müzik, tiyatro, sergi gibi birçok kültürel ve sanatsal etkinliğe ev sahipliği yapmaktadır.
Etimolojisi
Antalya’nın Eski Adları: Attaleia, Attalia, Atalla, Sattalla, Atale, Ataliyye, Etaliyye, Adalin, Adalya, Antalya, M.Ö. 7. yüzyıldan itibaren 546 yılına kadar bölgede süren Lidya Krallığının egemenliğine, bu tarihten sonra da Pers egemenliğine girmiş. Makedonya Komutanı Büyük İskender, bölgedeki Pers egemenliğine M.Ö. 336 yılında son vererek bölgedeki bütün kentleri işgal eder. Büyük İskender M.Ö. 323 yılında ölünce, generalleri arasında uzun yıllar süren savaşlar başlar ve bu savaşlar M.Ö. 188 yılına kadar sürer. M.Ö. 2. yüzyılda Antalya'nın batı kesimi Bergama Kralı II. Attalos'un eline geçer ve Kral Akdeniz'in batı kıyısında kendi adı ile anılan "Attalia"yı; yani bugünkü Antalya Şehrini kurar. Bu tarihten itibaren kent Attaleia adıyla anılır. Daha sonra Adalia ve Adalya gibi isimler alarak günümüze Antalya olarak ulaşır.
Tarihi
Antalya'nın bilinen kronolojisi:
* M.Ö. 700 - 546: Lidyalılar Dönemi
* M.Ö. 546 - 336: Persler Dönemi
* M.Ö. 336 - 301: Helenistik Dönem
* M.Ö. 301 - 188: Selevkos Krallığına bağlı Pleistarkos Devlet Yönetimi
* M.Ö. 188 - 65: Pamfilya Korsanları Dönemi
* M.Ö. 65-MS 395 : Roma Dönemi
* M.S. 395 : Bizans Egemenliğinin Başlaması.
* M.S. 655 : Antalya önlerinde Bizans ve İslam Donanmaları arasında Zat-el Şenari Savaşı yapılması.
* M.S. 1085 : Süleyman Şah'ın Antalya'yı alması.
* M.S. 1103 : Bizans Ordusu'nun, Antalya'yı Anadolu Selçuklularından geri alması.
* M.S. 1206 : Anadolu Selçukluları'nın Bizans'tan şehri geri alması.
* M.S. 1207 : Antalya Şehri'nin tümüyle Selçuklulara geçmesi.
* M.S. 1221 : Keykubad'ın, Antalya Körfezi'nin doğusundaki Kalanorasa'yı ele geçirmesi.
* M.S. 1308 : Antalya'da Teke Beyliği'nin kurulması.
* M.S. 1361 : Antalya'nın, Kıbrıs Krallığına bağlanması.
* M.S. 1373 : Mehmet Bey'in Antalya'yı geri alması.
* M.S. 1426 : Antalya Bölgesinin tamamen Osmanlı Devletine bağlanması.
* M.S. 1510 : Hasan Halife ve adamlarının, Antalya'nın Kızılkaya nahiyesini basıp yağmalaması.
* M.S. 1808 : Antalya'da Kadı Paşa isyanı çıkması ve bastırılması.
* 28 Mart 1919 : Mondros mütarekesi uyarınca, İtalyanların Antalya'yı işgal etmesi.
* 31Mayıs 1921 : İtalyan birliklerinin Antalya'dan çekilme kararı alması.
* 1Haziran 1921 : İtalyanların, Antalya'yı boşaltmaya başlaması ve Türkiye Cumhuriyetinin kurulması.
Antik dönem
Hititler’den önceki, yani İ.Ö. 2. binden evvelki devirlerde bu bölgedeki durumun ne olduğu bilinmemektedir. Hititler'in bütün Küçük Asya'yı içine alan büyük bir krallık kurdukları ve 2. bin yılın son yarısında Hitit yazılı belgelerinde sözü edilen Ahhiyava'nın (veya Arzava'nın) bu bölge içinde olduğu ileri sürülmektedir. Ancak Yağca Köyü civarındaki Karain Mağarası'nda yapılan araştırmalarda Paleolitik (Yontulmuş Taş) Devre ait çakmaktaşı aletlere, hayvan hatta insan kalıntılarına rastlanmıştır. Aynı şekilde, Antalya'nın 25 km. batısında keşfedilen Beldibi Mağarası, bölgedeki tarih öncesi devirlere ışık tutacak niteliktedir.
Truva'nın düşüşü olarak kabul edilen İ.Ö. 1184'ten önce bu bölgede bir yerli halkın varlığı antik kaynaklarca ortaya çıkmaktadır. Ancak bu devirler ve halkı hakkında yeterli bilgi olmadığı için bölgenin Grek Tarihi'ni Truva'nın düşüşünden sonra başıboş bir grubun Anadolu'nun güneyine inerek çoğunluğunun Pamfilya'ya geri kalan kısmının da Kilikya'ya geçerek oraya yerleştikleri tarih olarak kabul edilen İ.Ö. 1100 olarak başlatmak gerekmektedir. Ancak bu kişiler hakkında Perge'deki birkaç heykel kaidesindeki yazıtlar dışında belge bulunamamıştır.
Antalya'nın içinde bulunduğu Pamfilya, “Irkların Ülkesi” anlamına gelmektedir. Böyle Grekçe isimli bir bölge Anadolu'da çok azdır. Belki de bölgeye karışık ırklara ait toplulukların yerleşmelerinden dolayı bu ad verilmiştir. Pamfilya'daki Grek Ağzı, Dor göçünden önceki Atina ile sıkı bır ilişki göstermektedir. Truva Savaşları'ndan yüz yıl sonra gelen, Yunanistan'ın büyük bir bölümüne yayılan ve Pelepones'i egemenliği altına alan Dorlar, kendi ağızlarını da beraberlerinde getirmişlerdir.
Yunanistan'dan gelen bu ilk göçü, sonraları ikinci bir göç izlemiş; Yunanistan ve Küçük Asya'nın batı kıyılarında İyonya ve Aiolis adını taşıyan bölgelerde oturan Grekler, Pamfilya'ya doğru etki ederek Perge, Aspendos ve Side gibi sömürge kentlerini oluşturmuşlardır.
Grekler'in Antalya bölgesine yerleşmesinden sonraki 500-600 yıl, adeta bir karanlık devri oluşturur. Edinilen kısa bilgiler, bu yıllarda meydana gelen olayları ayrıştırmaktan uzaktır. İ.Ö. 6. yy'dan başlayarak Lidya kralları topraklarını Batı Küçük Asya'ya kadar genişletmek istemişlerdir. Bu krallardan sonuncusu olan Krezüs, herhangi ekonomik fayda görmediği Likya ve Kilikya dışındaki bütün toprakları ele geçirmiştir. İ.Ö. 546'da Krezüs, Pers Kralı Kyros tarafından yenilince, bütün Lidya Krallığı Persler'in eline geçmiştir.
Pers kralı Darius'un İ.Ö. 490'da ve on yıl sonra da Xerxes'in Yunanistan'da yurtlanma girişimlerinde Persler, bu bölgelerden de asker toplamışlardı. Heredot'un abartmalı sayıları ile 1.700.000 kişi olarak sandığı Xerxes'in ordusuna Pamfilyalılar Grek stilinde donanmış 30 parça gemi ile katılmışlardı. Tarihçiler onları Kalchas ve Amphilochos un torunları olarak belirtmektedirler.
Kendi yurttaşlarına karşı savaşmak zorunda bırakılan Pamfilyalılar'ın, önemsiz bir bağlaşık olduklarına dair Kana Kraliçesi Artemisia Xerxes'e uyarıda bulunmuştu. Büyük bir olasılıkla, onlar da gerçekte isteyerek bu işe girişmemişlerdi. Bu nedenle savaş sırasında Pamfilyalılar'a ait herhangi bir başarıdan söz edilmemektedir.
Persler İ.Ö. 479'da Grekler'i, Salamis ve Plataia'da toplu kırım halinde yenmişlerdi. Bu olay, Ege'de ve Anadolu'nun batısında yaşayan bütün kentleri, Atina yönetiminde kurulan bir Attika-Delos Birliği'ne katılmaya zorladı. Yalnız güney kıyılarındaki Likya, Pamfilya ve Kilikya buna katılmayıp, sürekli Pers askeri birliklerini kentlerinde bulunduruyorlardı. Xerxes İ.Ö. 469'da Aspendos yakınlarında bir ordu toplamayı başarmış ve aynı yıl içinde Atina Komutanı Kimon, güney sahillerinde başarılı savaşlara girişmişti. Kimon, Karla ve Likya'da Persler'in ellerinde bulundurdukları kentleri aldı ve onları buradan çıkardı. Daha sonra Kimon geride kalan askerleri ile bir zafer daha kazandı. Bir günde elde edilen bu çifte zaferden sonra Kimon için Atina'da adına bir heykel dikildi. Sonuç olarak Pers tehlikesi ortadan kalkmış ve güneydeki bazı kıyı kentleri Atina Deniz Birliği'ne katılmıştır.
Pelepones Savaşları'na kadar, bir yüzyıldan daha az süren özgürlükten sonra, 356'da Persler, Spartalılar'ın yönetimine geçmiş olan Attika Delos Deniz Birliği'ni ellerine geçirdiler ve böylece barışa zorlanan Grekler, Anadolu'daki bütün kentleri Persler'e vermek zorunda kaldılar.
Helenistik Dönem
Perslerin bu ikinci egemenlik devri, Büyük İskender'in 334 yılında Pers egemenliğini koparmak ve Grekler'in daha önce uğradıkları haksızlığın öcünü almak üzere Anadolu'ya geçmesine kadar sürmüştür. Büyük İskender'in Batı Anadolu'dan başlayarak güneye doğru inen seferinde, savunmalarını kendi orduları ile yapan kentler fazla direniş göstermeksizin teslim oldukları için, kış mevsiminde Büyük İskender direniş görmeden Likya'ya kadar sokuldu. Teker teker kentlerin yönetimini eline aldıktan sonra, ilkbahardan önce Pamfilya'ya vardı. Daha o devirde Antalya kenti kurulmadığı için Pamfilya içinde Perge'den başlayarak bütün kentleri (Termessos ve Sillyon hariç) fethetti.
Daha sonra bölge, İ.Ö. 323'te Büyük İskender'in genç yaşta ölümü ile ortaya çıkan ve geniş bir imparatorluğu parçalamak yolunu izleyen generallerinden Antigonos'un yönetimi altına geçmiştir. Fakat Antigonos'un yenilgisi ve ölümü ile sonuçlanan İpsos Savaşı'ndan sonra (İ.Ö. 301) Antalya bölgesi Selevkoslar'ın Asya Krallığı ile Ptolemaislar arasında sık sık el değiştiren bir bölge olmuştur.
Antalya'nın kuruluşu ve Bergama Krallığı dönemi:
Ancak bir süre sonra Pamfilya'nın batısı (bugünkü Antalya Kenti) Bergama Kralı Il. Attalos tarafından ele geçirilmiştir. Ne var ki, Il. Attalos'un dikkatli bir politika yürütmesi gerekiyordu. Çünkü egemenliklerini bir zamanlar Manilius'tan para karşılığında satın almış bulunan kentler Roma'nın koruyuculuğu altında idi. Bu nedenledir ki, Il. Attalos Romalılar için önemli bir liman kenti olan Side'yi almaya cesaret edemedi ve kendi adıyla adlandırdığı Attaleia'yı -bugünkü Antalya- yeni bir liman kenti olarak kurmak zorunda kaldı.
Son Bergama Kralı Il. Attalos İ.Ö. 133'te çocuksuz ölünce, Bergama Krallığı “vasiyet” yoluyla Roma'ya geçti. İ.Ö. 129'da Küçük Asya Eyaleti'nin kurulmasından sonra Pamfilya'nın, bu eyaletin yönetimine katıldığı bilinmektedir.
Roma ve Bizans Dönemi
Bundan sonra bölgede korsanların ve korsanlara ait küçük kentlerin önemli rol oynadığı bir devir başlar. M.S. 2. yüzyıldan itibaren bölgede hıristiyanlığın yayılmaya başladığını görüyoruz. Antalya'da bugün hala görülen Surlar ve birçok eser bu dönemden kalmıştır. Bizans egemenliği sırasında, M.S. 5. ve 6. yüzyıllara kadar Antalya'nın yeni bir gelişme devri geçirdiği biliniyor. Bu yüzyıllarda kent, surların dışına kadar taşmış. M.S. 7. yüzyıldan itibaren bölgede müslüman Araplar etkili olmaya başlamış. 1120-1206 yılları arasında ise Antalya yine Bizanslıların eline geçmiş. 1120'de Bizanslılar tarafından zapdedilen şehir, 1207'de Selçuklu Sultanı ı. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından kuşatılmış ve Kıbrıs Kralı'nın Kumandanı Gautiler de Montbeliard'ın kaleye yardıma koşmasına rağmen, burası Türklerin eline geçer. Keyhüsrev'in bu bölgeyi ele geçirmesiyle Antalya'da Müslüman Türk kültür dönemi başlar. Günümüze kadar kalan camiler, medreseler ve kütüphaneler bu dönemdeki eğitim ve kültür faaliyetlerinin eseridir. Antalya'nın Osmanlı denetimine girişi I.Murat zamanında olur.
Müslüman Türk Dönemi
Her ne kadar 1215'te Gautler de Montbellard Kıbrıs'tan getirdiği kuvvetlerle şehri ele geçirip Türkleri kılıçtan geçirdiyse de, Antalya 1. Keyhüsrev tarafından geri alınır. XII. yüzyıl sonlarında Selçuklu Devleti sona erince Isparta ve Antalya arasındaki topraklar Teke Aşireti'nin bir kolu olan Hamidoğulları'nın egemenliğine girer. Antalya'yı ele geçiren İlyasbeyoğlu Dündar Bey, buranın yönetimini, kardeşi Yunus Bey'e bırakır. Yunus Bey'in oğulları, Antalya'da hüküm sürdüler. Hamidoğulları'nın bu ikinci kolu Tekeoğuları adıyla anılır. Kıbrıs Kralı Pirre, 1361'de Antalya'yı ele geçirdiyse de, Tekeoğulları'ndan Mehmed Bey, 1373'de şehri geri alır. Bunun oğlu Osman Bey zamanında Antalya, Yıldırım Bayezıd, buranın yönetimini Firuz Bey'e verdi (1391). Ancak Antalya'nın Osmanlılara geçişi konusunda kaynaklara tek bir tarih göstermemektedir ( Oruç Bey ve Neşri'ye göre 1389-1392; İbni Kemal'e göre 1391).
Anadolu'da beyliklerin egemen olduğu bir dönemde, 1335-1340 tarihleri arasında Antalya'ya gelen Arap seyyah İbn Battuta Antalya’dan bahsederken şöyle der:
Kent halkı, ırk ve dinlerine göre ayrı ayrı mahallelere yerleşmişler. Hıristiyan tüccarlar Mina adıyla anılan mahallede otururlar. Bu mahallenin çevresini bir sur kuşatmakta ve Cuma vakti geceleri surun kapıları kapatılmaktadır. Rumlar başka bir mahallede kendi başlarına otururlar. Onların bulundukları yer de bir surla çevrili. Yahudilerin de yine kendilerine ait, surla çevrili bir mahallesi vardır. Müslüman ahaliye gelince, bunlar asıl büyük şehirlerde yaşamaktadırlar. Burası bir Cuma mescidi ve medrese ile birçok hamamı, zengin ve tertipli büyük çarşıları ihtiva etmektedir. Şehrin çevresini, yukarıda kaydettiğimiz bütün mahalleleri de içine alan büyük bir sur Kuşatır
Ankara Savaşı'ndan sonra (1402) Teke ve Karamoğulları'nın Antalya'yı ele geçirme girişimleri boşa çıktı. Antalya, Anadolu eyaletinin Teke Sancağı'na merkez oldu (Elmalı ile birlikte.) II. Bayezıd devri sonlarında şehzade Korkud, bu sancağın başında bulunuyordu. Babası ölünce tahta çıkan Selim'e karşı (Yavuz ) burada ayaklandı. Alanya ise Fatih döneminde 1471 yılında Gedik Ahmed Paşa tarafından alınmıştı.
XVII. yüzyılın ikinci yarısında Antalya'yı gezen Evliya Çelebi, üç yanı bahçelerle çevrili şehrin kale içinde dar sokaklı, 3 bin evli dört mahallesi, kale dışında ise, kuzeyde 20 Türk, 4 Rum Mahallesi bulunduğunu, çarşının surlar dışında yer aldığını, limanın 200 parça gemi alacak büyüklükte olduğunu yazar.
Osmanlı Devleti'nin Abdülmecid devrinde (1847) çıkarmaya başladığı salnamelerde (bugünkü anlamıyla yıllık ) Antalya, Konya'ya bağlı olması sebebiyle " Teke Sancağı" adıyla geçmektedir. Antalya, XIX. yüzyıl sonunda Konya Vilayetinin sancağı durumundaydı.İdari bakımdan 5 kaza ve 9 nahiyeye ayrıldı. Toplam köy sayısı 549 idi. Sancak toplam nüfusu 224 bin kişiydi. Bu nüfusun 15 binini Yörükler oluşturuyordu. Bunlar kışı ovalarda, yaz aylarının ise yayla adı verilen platolarda geçirirlerdi. Nitekim Hazine-i Evrak'ta mevcut 1840 tarihli bir belgeden Antalya Kalesi içindeki yerlere iskanları yetersiz olduğundan, sur dışında bir mahalle kurulması ve oraya bir kapı açılması ve kiliselerin onarılması hakkındaki yazıdan, buraya sürekli değişik dinlerden, değişik yerlerden insanların gelerek yerleştikleri anlaşılmaktadır. Antalya şehri, körfezin ortasında, dik bir kayalığın üzerinde kurulmuştu. ve mutasarrıflık buradaydı. Üç surla çevrili olan kentin çok heybetli bir görünüşü vardı. Bu surların alt bölümlerinde bulunan geniş çukurlar, Düden Çayı'nın sularıyla dolar ve şehir, bu su hendekleriyle korunurdu.
XIX, yüzyıl sonunda Antalya Sancağı'na eğitim ve öğretim faaliyetleri, 2 bin 600 öğrencinin devam ettiği 50 okulla sürdürülürdü.
Antalya'da gerek Selçuklular, gerekse Osmanlılar döneminde merkez ve ilçelere 60'dan fazla medresenin bulunduğu bilinir. Bugün pek çoğu harap olmuş bu yapıların içinde 1250 yılında Selçuklu Veziri Karatay tarafından yaptırılan medreseyle, Elmalı'daki Osmanlılar döneminde Ömer Paşa tarafından yaptırılan medrese, sağlam olarak kalmıştır.
XIX. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun bırakmak zorunda kaldığı topraklardan gelen göçmenlerin yerleştirildiği Antalya, sözü geçen yüzyılın ikinci yarısında Konya Vilayetine bağlanan bin sancağın (Teke) merkezi oldu. Birinci Dünya Savaşı'ndan önce bu sancak, adı geçen vilayetten ayrılarak bağımsız bir sancak haline girdi. Mütareke döneminde şehir, bir aralık İtalyanların işgali altındaydı. İtalyanlar Antalya halkına, kendilerini Türk dostu olarak göstermeye çalışıyorlardı. Bu amaçla, Yunan işgali bölgesinden Antalya'ya gelen göçmenlere ve yoksul halk tabakalarına çeşitli yardımlarda bulunuyor, ayrıca yollar ve okullar açıyorlardı. Çiftçiyi ve taciri kendi tarafına çekmek isteyen İtalyanlar, gerekli kredileri vermek üzere Banco Di Roma'nın Antalya'da şubelerini açmaktan geri durmadılar. Ancak şehir çok geçmeden boşaltıldı ve 9 Temmuz 1921 tarihinde Anadolu Hükümeti'ne bağlandı. Cumhuriyeti'in ilanından sonra ise Antalya vilayeti kuruldu.
Turistik yerler
Antalya ve çevresinde birçok antik şehir yer alır. Antalya yolu üzerindeki Aspendos, Perge ve Side bunlardan bazılarıdır. Bu tarihi yerlerden başka Antalya sahil ve plajlarıyla da bilinir. Konyaaltı, Karpuzkaldıran ve Lara sahilleri ünlü. Antalya ayrıca şelaleler şehri olarak da ün yapmıştır. Düden, Manavgat ve Kurşunlu Şelaleleri, yerli ve yabancı binlerce turistin uğrak yerleri arasında yer alır. Yayla ve kış sporlarının yapıldığı Beydağları ve Saklıkent ise şehrin birer doğal güzellikleridir.
Antalya'da büyük miktarda Sur, kilise, cami, medrese, mescit, han ve hamam vardır. Kaleiçi surlarının çepeçevre sarıp kucakladığı yat limanı (Marina) şehrin en eski yerleşim birimidir. Antalya'nın simgesi olan Kaleiçi'nde Yivli Minare, Kesik Minare Saat Kulesi ve tarihi evleri bulunur . Antalya Kaleiçi’nde en güzel örneklerini görebileceğiniz geleneksel Türk mimarisinin göze çarpan ilk özellikleri tabiatla uyum içinde olmalarıdır. Bu mekanların tamamını yürüme mesafesindedir.
Antalya'da Türkiye'nin 3 Doğal Şelalesi bulunmaktadır bunlar:
* Düden Şelalesi
* Kurşunlu Şelalesi
* Manavgat Şelalesi
M.S. 1207 yılında Selçuklu Hükümdarı Gıyaseddin I. Keyhüsrev'in bu bölgeyi ele geçirmesiyle Antalya'da Müslüman Türk kültür dönemi başlar. Günümüze kadar kalan camiler, medreseler ve kütüphaneler bu dönemdeki eğitim ve kültür faaliyetlerinin eseridir. Antalya'da gerek Selçuklular, gerekse Osmanlılar döneminde merkez ve ilçelere 60'dan fazla medresenin bulunduğu bilinir. Bugün pek çoğu harap olmuş bu yapıların içinde 1250 yılında Sleçuklu Veziri Karatay tarafından yaptırılan medreseyle, Elmalı'daki Osmanlılar döneminde Ömer Paşa tarafından yaptırılan medrese, sağlam olarak kalmıştır. Bugün Akdeniz bölgesinin batısında, Klasik Çağ'da "Pamfilya (Pamphylia) adı ile anılan yörede, Köprüsuyu (Eurymedon) Çayı'nın batı kıyısında ve Antalya ilinin 48 kilometre doğusuna düşen, bugün Balkız Köyü'nün yerinde kurulan önemli bir klasik kenti olan Aspendos (Espendüs: Belkis Harabeleri), klasik çağ kenti idi. Karain Mağarası paleolitik,mezeolitik, neolitik ve Roma kültür tabakalarını vermekte, Türkiye'de en sürekli yerleşme yeri olarak kabul edilmektedir.
M.Ö. VIII- VII yüzyıllarda Yunanistan'dan Doğu yönüne gelişen göçte, Yunanlılar Pamfilya'ya gelerek, Pere, Aspendo, Side, Silyon gibi şehirleri kurmuşlardır. Buralarda yapılan arkeolojik araştırma ve kazılar sonucu, agora, ana caddeler, gymnasion, hamam, kapılar, mezarlıklar, çeşme, stdion, surlar, su yolları, tapınak, tiyatro ve bazilika kalıntılar ortaya çıkarılmıştır. Selçuklu ve Osmanlı dönemi eserleri arasında en önemli yeri, bölgenin en tanınmış eseri olan "Yivli Minare Külliyesi'dir. Antalya'daki Selçuklu hanlarını üç bölüme ayırmak mümkündür. Birincisi Konya- Beyşehir- Eğridir- Isparta üzerindeki hanlar. Burdur ile sınırları içinde bulunan Susuz Han'dan sonra, bu yol üzerinde bulunan ve Antalya il sınırları içinde yer alan Kırgöz ve Evdir hanları vardı. İkinci bölümde Konya- Beyşehir- Seydişehir üzerinden sahile inen yol üzerindeki Eynif Ovası'nda yer alan Tol Hanı bulunur. Üçüncü bölümde ise Antalya'dan başlayarak Adana'ya kadar uzanan sahil yolu üzerinde bulunan hanlar yer alır. Antalya il sınırları içinde Pazarcık, Kargı, Alara Şarapsa hanları vardır. Alara Hanı (H. 629) Sultan Alaaddin Keykubat; Evdir Hanı, I.İzzeddin Keykavus (1210-1219) Kırgız Hanı, Burdur- Antalya yolu üzerinde Keykubat oğlu Keyhüsrev (H. 644); Şarapsa Hanı, II.Gıyaseddin Keyhüsrev (H. 1236-1246) tarafından yaptırılmıştır. Antalya'da, Selçuklu Dönemi eserlerini içinde bulunduran yapı topluluğu şunlardır: Çok Kubbeli Ulu Camii ( 1219-1236) , Ulu Camii Medresesi (XIII. yüzyıl), Atabay Armağan Medresesi (1236), Mevlevihane ( XVIII. yüzyıl) Zincir Kıran Mehmed Bey Türbesi (1377) , Nigar Hanım Türbesi ve Yivli Minare Hamamı'dır. Medrese olarak Karatay Medresesi, Selçuklu Veziri Abdullah Oğlu Emir Celaleddin Karatay tarafından 1250 yılında yapılmış olup halen Karadayı Sokağı'ndadır. Mescit ve türbeler olarak Selçuklu dönemi eserleri şunlardır. Ahi Yusuf Mescidi ve Türbesi (1249), Şeyh Şücaceddin Türbesi (1238)
Osmanlı dönemi yapıları şunlardır: Muratpaşa Mahallesi'nde yen alan XVI. yüzyıla ait Balıbey Camii (Hesapçı Sokağı'nda, esası V. yüzyılda yapılmış, bir kiliseden dönüştürülmüş; II. Bayezid'in oğlu Şehzade Korkut'un Antalya Valiliği sırasında verdiği emirle batısına bir minare eklemek suretiyle meydana getirilmiştir. 1470-1509) , mimarı ve kesin tarihi bilinmeyen İskele Camii, Kuyucu Murat Paşa tarafından yaptırılan Kuyucu Murat Paşa Camii (1570), XVII. yüzyılda yapıldığı öne sürülen Tekeli Mahmutpaşa Camii, Varsaklı Camii.
Antalya da turizmin gelişmesi ile birlikte Kundu, Boğazkent Beldibi ve Belek Turizm bölgeleri açılmıştır.Antalya ya yazın önemli miktarda turist akın etmektedir.
Kardeş Şehirler
* Austin, Teksas, ABD
* Bat-Yam, İsrail
* Çeboksarı, Çuvaşistan, Rusya Federasyonu
* Gazimağusa, KKTC
* Kazan, Tataristan, Rusya Federasyonu
* Nürnberg, Almanya
* Rostov-Na-Donu, Rusya Federasyonu
* Talkdıkorgan, Kazakistan
.gif)
0 yorum:
Yorum Gönder